خرما Date

خرما  Date

میخوام در اینجا از یک میوه ی فوق العاده بیشتر بدونیم حتما با خودتون میگید چه میوه ای! آره درسته در بالا نوشیتم، خرما!! خرما میوه‌ای بسیار خوش طعم است که از نخل خرما (Phoenix dactylifera) و گیاهی بومی خاورمیانه و شمال آفریقا. درخت خرما در  4000 سال قبل از میلاد کشت شده است بطوری که از آن برای ساخت معبد خدای ماه در نزدیکی اور در جنوب عراق - بین النهرین استفاده شده است حتی می توان گفت قدمت این درخت از این هم بیشتر است زیرا در دره نیل مصر نیز شواهدی از آن یافت شده است. خرما شیرینی طبیعی و طعمی غنی دارد که مردم اغلب آن را با دسر و یا تکی میل می کنند. خرما برای سلامت مغز، گوارش و قلب بسیار مفید است. خرما دارای آنتی اکسیدان و ویتامین های فراوان است و اینکه دارای قندهای طبیعی مانند: فروکتوز و گلوکوز است که به سرعت جذب بدن می شود و انرژی زیادی به بدن می دهد.

درخت خرما ( نخل )

نخل خرما گیاهی گلدار از خانواده خرماها به نام Arecaceae است که بیشتر برای مصرف میوه آن کشت می شود. میوه خرما یک غذای اصلی برای مردم خاورمیانه و شمال آفریقا است، اگرچه منبع اصلی آن هنوز مورد بحث است. در حال حاضر درخت خرما در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در سراسر جهان کشت می شود. علاوه بر این، اکنون در بسیاری از نقاط جهان، به عنوان غذا مصرف می‌شود. درختان خرما می‌توانند 21 تا 23 متر رشد کنند، برگ‌هایی که 4 تا 6 متر رشد می‌کنند و حدود 150 برگچه دارند. درختان معمولاً به صورت منفرد یا به صورت دسته‌ای از یک سیستم ریشه رشد می‌کنند. در حال حاضر بیش از 100 میلیون درخت خرما در سطح جهان کشت می شود که بیشتر آنها در خاورمیانه (تقریباً 90٪) هستند. رسم ما مسلمان ها این است که در ماه رمضان ابتدا روزه خود را با میوه خرما افطار می کنیم. برای مسلمانان سراسر جهان خرما از اهمیت مذهبی برخوردار است و در بسیاری از جاهای قرآن از آن یاد شده است.

خرما در میان وعده

می توان از خرما به عنوان یک میان وعده سریع استفاده کرد. زمانی که شما در طول روز احساس می کنید سطح انرژیتان در حال کاهش است می توانید مرتب خرما مصرف کنید، تغییرات شگفت انگیزی در سلامت و سطح انرژیتان احساس خواهید کرد. اگر خرما به درستی مصرف شود، می تواند به کاهش وزن نیز کمک کند. در نهایت، هیچ راهی برای اجتناب از خرما وجود ندارد، زیرا خرما منبع خوبی از چندین ویتامین است که از مواد مغذی ضروری برای انسان هستند. همچنین برای کمک به تناسب اندام می توانید خرما را در رژیم غذایی معمولی خود بگنجانید. در روز باید چند عدد خرما بخورید؟ اندازه پیشنهادی حدود 5-7 قطعه است. با این حال، خوردن خرما به صورت دانه ای رایج ترین روش مصرف آن است ولی به دلیل اینکه شیرین کننده طبیعی است خوردن این میوه با شیر و چای بسیار لذیذ است. علاوه بر این، میوه های خشک و تازه، خرما در بازار وجود دارد. انواع مختلفی از خرما در بازار موجود است و باید گفت که همه آنها فواید سلامتی یکسانی دارند و سالم و مغذی هستند. کالری در فرم خشک شده کمی بیشتر از سایر اشکال آن است. از کجا خرما بخرم؟ خرما را می توان از همه جا تامین کرد ولی پیشنهاد ما اینه که خرماهای محصولات غذایی ملاقات رو امتحان کنید.

خرما معدن است

میوه خرما به خودی خود معدن نامیده می شود زیرا از نظر مواد معدنی بسیار غنی است. محتوای فسفر آن مشابه فسفر موجود در همان مقدار از زردآلو، گلابی و انگور است. محتوای بالای منیزیم موجود در آن (600± میلی‌گرم در هر کیلوگرم خرما) نیز می‌تواند بسیار مفید باشد. مصرف کنندگان خرما در مناطق صحرا کمترین میزان ابتلا به بیماری های سرطانی را دارند، این واقعیت به منیزیم موجود در خرما نسبت داده می شود. خرما با داشتن تنها 1 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم، غذای خوبی برای کسانی است که رژیم غذایی کم سدیم دارند. میزان آهن 3 میلی گرم در هر 100 گرم تقریباً یک سوم مقدار مجاز غذایی توصیه شده برای یک مرد بالغ است. توجه به این نکته که فیبر، اگر یک ماده مغذی برای انسان نباشد اما در رژیم غذایی به عنوان کمکی برای هضم و تخلیه ارزش زیادی دارد. طبق تحقیقات انجام شده شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد برای اکثر افراد یک رژیم غذایی نسبتاً پر فیبر سالم تر از رژیم غذایی کم فیبر است. علاوه بر این، خرما منبع خوبی از ویتامین های A، B1، B2  و B7 است.

انواع محصولات خرما

محصولات خرما، به خصوص به عنوان یک میوه تازه، بسیار خوشمزه است و هنگامی که در پخت استفاده می شوند طعم فوق العاده ای به محصول نهایی می دهند. بررسی اطلاعاتی در مورد فرآوری میوه خرما و محصولات جانبی آن، نشان دهنده ارزش افزوده تولید شده از آن و همچنین کاربردهای آن در انواع مختلف غذاها برای تولید غذاهایی با مشخصات تغذیه‌ای و عملکردی پیشرفته است. گنجاندن میوه خرما و فرآورده‌های مشترک آن در فرمول‌های غذایی به پاسخگویی به تقاضای مصرف‌کنندگان برای غذاهایی که با منشأ طبیعی ساخته شده‌اند و دارای خواص سلامتی فراتر از صرفاً تغذیه‌ای هستند، کمک می‌کند.

 خرما همچنین به عنوان یک جزء در آماده سازی مواد غذایی مانند شیرینی ها، تنقلات، محصولات نانوایی، تغذیه سازمانی و غذاهای بهداشتی استفاده می شود. لیست زیر خلاصه ای از محصولات اصلی خرما است:

انواع شیرینی با خرما – محصولات قنادی – تنقلات – پیش غذا – خرمای بدن هسته – خرما با مغزیجات ( گردو، پسته، فندق و... ) – خمیر خرما – اسانس شیرین کننده خرما – شیره خرما – چیپس خرما – خرمای خرد شده – خرمای خشک – رولت خرما – حلوافل – خرما با روکش شکلات – خرما با مغزی شکلات – کنسرو خرما – آرد خرما – روغن خرما - محصولات کاراملی و ...در نتیجه خرما دارای نقاط قوت بسیاری مانند ارزش غذایی بالا، ملین بودن، اصالت و منبع انرژی بودن است که آن را متمایز با سایر میوه ها می کند.

ارزش غذایی خرما

ارزش غذایی خرما در هر 100 گرم در موسسه USDA Nutrient Database مورد بررسی قرار گرفته است.

ارقام خرمای ایران

یکی از مهم‌ترین عوامل که می‌تواند در بهبود کیفیت و اصول و در نتیجه رونق دادن به صنعت خرما در جهان مؤثر باشد، استفاده از گونه‌های خرمای برتر و تجاری است. در اسناد تاریخی که حدود ۲۰۰ سال قبل نوشته شده‌اند از ۲۵ رقم درخت خرما که در عراق و اطراف خرمشهر کشت می‌شده نام برده شده‌است که امروزه نیز به همان نام‌ها شناخته می‌شوند، اما آمارهای موجود نشان می‌دهند که بالغ بر ۳۰۰۰ رقم خرما در دنیا شناخته شده‌اند که بخشی از آن‌ها متعلق به ایران است، چنانچه از سه هزار رقم شناخته شده خرما در دنیا ۴۰۰ رقم آن متعلق به ایران است. 

بیشتر این ارقام در ۶ استان خوزستان، هرمزگان، کرمان، بوشهر، فارس و سیستان و بلوچستان پراکنده شده‌اند که اسامی گونه‌های غالب ایران و منطقه کشت این گونه‌ها در زیر آمده ‌است. 

خرمای پیارم: در استان هرمزگان و برخی نقاط استان کرمان

خرمای ربی: در شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان کهنوج و شهرستان گلشن

خرمای سایر: در استان خوزستان

خرمای کروت: در استان کرمان

خرمای کلوته: در شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد و شهرستان کهنوج

خرمای مضافتی: در شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان بم و شهرستان سراوان

خرمای الینگی: در شهرستان نیک‌شهر

خرمای هلیله‌ای: در استان بوشهر، شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان کهنوج، شهرستان بم و شهرستان نرماشیر

خرمای شاهانی: در استان فارس

خرمای زاهدی: در استان خوزستان، استان بوشهر و جنوب استان کرمان

خرمای کبکاب: در استان بوشهر و شهرستان بافق

خرمای مرداسنگ: در مناطق جنوبی استان کرمان (شهرستان جیرفت، شهرستان عنبرآباد، شهرستان کهنوج) و استان هرمزگان

خاصویی: در استان هرمزگان، استان فارس و استان بوشهر

خرمای خنیزی: در استان هرمزگان، استان بوشهر، شهرستان جیرفت و شهرستان عنبرآباد

خرمای اشرسی: در استان ایلام و شهرستان قصرشیرین

مهم‌ترین گونه‌هایی که در ایران تولید می‌شوند را گونه سایر یا استعمران در خوزستان، گونه مضافتی در کرمان و بم، گونه زاهدی و پیارم در حاجی‌آباد هرمزگان و گونه کبکاب در بوشهر تشکیل می‌دهد.

ارقام بومی خرما در استان سیستان و بلوچستان: خرمای مضافتی، ربّی، شَکَری، حلیله، آبروگن، کَلَگی، چربان، حاشه‌ای، جوانداک، اشکنجک، پُپو، دِسکی، وردیوار، بَرنی، کلوت، مُلسی، کروچ، کونداک، کتمی

ارقام بومی خرما در استان فارس: عمده اقلام خرامای فارس شاهانی، زاهدی (قصب)، کبکاب می‌باشد و سایر ارقام دیگر پیارم، خاصوئی، استعمران، برحی، دیری، گنتار، مجول، پنجه عروس، هلیله

ارقام بومی خرمای استان بوشهر: قسب (زاهدی)، کبکاب، حاج باقری، برهی، بریمی، صمرون، شکر، سیسی، حلَو، سروری، زندنی، خشن خار، استک سرخو، مرسو، خاصویی، جمادی، بیرمی، تی رس، شهابی، لش، کندی، خنیزی، سمیلی، خضروی، گنتار، پنبه، شیخ عالی، زامردو، ده دارب، اهرمی، خاویزی، خاور، مکتی، شاخونی، مصلی، جوزی، غصاب، ردستی و هلیله ای

ارقام خرمای استان هرمزگان: پیارم، مرداسنگ، هلیلی، مضافتی، خاصویی، خنیزی، شاهانی، کریته، زرک و کلک سرخ.

ارقام بومی خرما در غرب استان خوزستان: لیلوئی، برحی (گرد و ریز و با و شیرینی کمتری نسبت به ارقام دیگر)، زاهدی، دیری، اشکر و بریم، حلاوی، بلیانی، سویدانی، هداک، شکر، بنت السب، دگل زرد، خضراوی، استعمران (سعمرون)، بوبکی، چبچاب، مشتوم، جهرمی، عموبحری، دگل سرخ، فرسی، هدل، خصاب، حمراوی، حساوی، اسحاق، جوزی و گنتار، کبکاب (بسیار شیرین و ظاهری شیشه‌ای دارد.

ارقام بومی خرما در استان کرمان: 

( در شهرستان بم و شهرستان نرماشیر) مضافتی، کروت، قندشکن (سنگ‌شکن)، ربی، خریک، هلیله‌ای

( در شهرستان جیرفت و شهرستان عنبرآباد): خرمای مضافتی عالی مِهتِری، شِکَری (این دو از زودرس‌ترین گونه‌های خرما هستند که بیشتر مصرف محلی دارند)، کلوته (کلیته)، مرداسنگ (تنها خرمای طبع سرد دنیا)، هلیلی، خَنیزی، رُوغنی، شاهانی، زاهدی، خضراوی، رَبی، نگار (میوه‌هایی بسیار کشیده دارد)، گاردیال، قربانی، آجیلی

ارقام بومی خرما در غرب استان کرمانشاه (شهرستان قصر شیرین): زاهدی، ارزق، خضراوی، جعفری و اشرسی

ارقام بومی خرما در استان ایلام: خضراوی، زاهدی، اشرسی و زیدی